اگرچه اصطلاح “غذا خوردن” در نام این اختلال وجود دارد، اما علائم اختلال خوردن چیزی بیش از خوردن غذا می باشد. اختلالت خوردن شرایط پیچیده سلامت روانی هستند که اغلب نیاز به مداخله متخصصان پزشکی و روانشناسی برای تغییر شرایط لازم است.
اختلال خوردن چیست؟
اختلالات خوردن طیفی از شرایط روانی هستند که باعث ایجاد عادات غذایی ناسلامت می شوند. آن ها ممکن است با وسواس در مورد غذا و غذا خوردن، وزن بدن یا شکل بدن شروع شوند. در موارد شدید، اختلالات خوردن می تواند عواقب جدی برای سلامتی داشته باشد و در صورت عدم درمان حتی ممکن است منجر به مرگ شود.
در واقع، اختلالات خوردن یکی از کشنده ترین بیماری های روانی است که بعد از مصرف بیش از حد مواد افیونی در رتبه دوم قرار دارد. افراد مبتلا به اختلالات خوردن می توانند علائم مختلفی داشته باشند. علائم رایج شامل محدودیت شدید غذا، پرخوری و رفتارهای پاکسازی مانند استفراغ یا ورزش بیش از حد است.
اگرچه اختلالات خوردن می تواند بر افراد با هر جنسیتی در هر مرحله از زندگی تأثیر بگذارد، اما این اختلالات در مردان نیز به طور فزاینده ای شایع است. این جمعیت اغلب به دنبال درمان با نرخ های پایین تر هستند یا ممکن است علائم اختلال خوردن خود را به هیچ وجه جدی نگیرند.
علائم اختلال خوردن چیست؟
انواع مختلف اختلالات خوردن علائم متفاوتی دارند، اما هر بیماری شامل تمرکز شدید روی مسائل مربوط به غذا و خوردن است و برخی شامل تمرکز شدید روی وزن است. این مشغولیت به غذا و وزن ممکن است تمرکز بر سایر جنبه های زندگی را دشوار کند.
علائم ذهنی و رفتاری ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- کاهش یا افزایش وزن چشمگیر
- نگرانی در مورد غذا خوردن در جمع
- اشتغال ذهنی به وزن، غذا، کالری، گرم چربی یا رژیم گرفتن
- شکایت از یبوست، درد شکم، بی حالی، یا انرژی بیش از حد
- بهانه هایی برای اجتناب از صرف غذا
- ترس شدید از افزایش وزن یا “چاق” بودن
- پرخوری یا کم خوری بیش از حد
- امتناع از خوردن برخی غذاها
- انکار احساس گرسنگی
- ابراز نیاز به “سوزاندن” کالری
- وزن کردن مکرر خود
- الگوهای پرخوری و پاکسازی غیرمنطقی
- ایجاد آداب و رسوم جدید برای غذا خوردن
- ورزش بیش از حد
- ممکن است احساس سیری نکنید
- پختن غذا برای دیگران بدون اینکه خودتان غذا بخورید
- از دست دادن دوره های قاعدگی
علائم فیزیکی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- گرفتگی معده و سایر علائم گوارشی
- مشکل در تمرکز
- نتایج آزمایش غیر معمول آزمایشگاهی (کم خونی، سطوح پایین تیروئید، سطوح پایین هورمون، پتاسیم پایین، تعداد سلول های خونی پایین، ضربان قلب آهسته)
- سرگیجه
- غش کردن
- همیشه احساس سرما کنید
- بی نظمی در خواب
- بی نظمی قاعدگی
- پوست خشک
- ناخن های خشک و نازک
- نازک شدن موها
- ضعف عضلانی
- بهبود ضعیف زخم
- عملکرد ضعیف سیستم ایمنی
چه چیزی باعث اختلالات خوردن می شود؟
کارشناسان معتقدند که عوامل مختلفی ممکن است در ایجاد اختلالات خوردن نقش داشته باشند. یکی از این موارد ژنتیک است. به نظر می رسد افرادی که خواهر یا برادر یا والدینی با اختلال خوردن دارند در معرض خطر ابتلا به این اختلال هستند. ویژگی های شخصیتی عامل دیگری است.
بر اساس یک بررسی تحقیقاتی در سال ۲۰۱۵، به طور خاص، روان رنجوری، کمال گرایی و تکانشگری سه ویژگی شخصیتی هستند که اغلب با خطر ابتلا به اختلال خوردن مرتبط هستند. سایر علل بالقوه عبارتند از: فشارهای درک شده برای لاغری، فرهنگ افراطی برای لاغری، و قرار گرفتن در معرض رسانه هایی که این ایده آل ها را ترویج می کنند.
اخیراً، متخصصان پیشنهاد کرده اند که تفاوت در ساختار مغز و زیست شناسی نیز ممکن است در ایجاد اختلالات خوردن نقش داشته باشد. به طور خاص، سطوح مواد شیمیایی سروتونین و دوپامین پیام‌رسان مغز ممکن است عواملی باشند. با این حال، قبل از نتیجه گیری قوی، به مطالعات بیشتری نیاز است.
انواع اختلالات خوردن
هر نوع اختلال خوردن علائم و معیارهای تشخیصی منحصر به فردی دارد. در اینجا شش مورد از رایج ترین اختلالات خوردن و علائم آن ها ذکر شده است.
۱. بی اشتهایی عصبی
بی اشتهایی عصبی احتمالاً شناخته شده ترین نوع اختلال خوردن است. عموماً در دوران نوجوانی یا جوانی ایجاد می‌شود و زنان بیشتر از مردان مبتلا هستند. افراد مبتلا به بی اشتهایی معمولاً تصور می کنند که اضافه وزن دارند، چاق و بد هیکل هستند، حتی اگر به طور خطرناکی کم وزن باشند.
آن ها تمایل دارند دائماً وزن خود را کنترل کنند، از خوردن انواع خاصی از غذاها اجتناب کنند و کالری دریافتی خود را به شدت محدود کنند.
علائم رایج بی اشتهایی عصبی عبارتند از:
- الگوهای غذایی بسیار محدود
- ترس شدید از افزایش وزن یا رفتارهای مداوم برای جلوگیری از افزایش وزن (حتی با وجود کمبود وزن)
- تلاش بی وقفه برای لاغری و عدم تمایل به حفظ وزن سلامت و متعادل
- تأثیر شدید وزن بدن یا شکل بدن درک شده بر عزت نفس
- تصویر بدنی تحریف شده، از جمله انکار کم وزنی جدی
۲. پرخوری عصبی
علائم رایج پرخوری عصبی عبارتند از:
- دوره های مکرر پرخوری با احساس عدم کنترل
- دوره های مکرر رفتارهای پاکسازی، رژیم و سم زدایی نامناسب برای جلوگیری از افزایش وزن ( به خاطر احساس پشیمانی از پرخوری)
- عزت نفس بیش از حد تحت تأثیر شکل و وزن بدن است
- ترس از افزایش وزن، با وجود داشتن وزن معمولی
عوارض جانبی پرخوری عصبی ممکن است شامل التهاب و گلو درد، تورم غدد بزاقی، ساییدگی مینای دندان، پوسیدگی دندان، ریفلاکس اسید، تحریک روده، کم آبی شدید و اختلالات هورمونی باشد.
در موارد شدید، پرخوری عصبی همچنین می‌تواند باعث عدم تعادل در سطوح الکترولیت‌ها مانند سدیم، پتاسیم و کلسیم شود. این می تواند باعث سکته مغزی یا حمله قلبی شود.
۳. اختلال پرخوری
اختلال پرخوری شایع ترین شکل اختلال خوردن و یکی از شایع ترین بیماری های مزمن در بین نوجوانان است. معمولاً در دوران نوجوانی و اوایل بزرگسالی شروع می شود، اگرچه می تواند بعداً ایجاد شود. افراد مبتلا به این اختلال علائمی مشابه علائم بولیمیا یا زیرگروه پرخوری بی اشتهایی دارند.
به عنوان مثال، آنها معمولاً مقادیر زیادی غذا را در مدت زمان نسبتاً کوتاه می خورند و در طول پرخوری احساس عدم کنترل می کنند. افراد مبتلا به اختلال پرخوری کالری را محدود نمی کنند یا از رفتارهای پاکسازی مانند استفراغ یا ورزش بیش از حد برای جبران پرخوری خود استفاده نمی کنند. علائم شایع اختلال پرخوری عبارتند از:
- خوردن مقدار زیادی غذا به سرعت، مخفیانه، و تا زمانی که به طور ناراحت کننده ای سیر شود، با وجود عدم احساس گرسنگی
- احساس عدم کنترل در طول دوره های پرخوری
- احساس ناراحتی، مانند شرم، انزجار، یا گناه، هنگام فکر کردن به رفتار پرخوری
- عدم استفاده از رعایت ؤزیم غذایی یا پاکسازی، مانند محدودیت کالری، استفراغ، ورزش زیاد، یا استفاده از ملین یا مدر، برای جبران پرخوری
افراد مبتلا به اختلال پرخوری اغلب مقدار زیادی غذا مصرف می کنند و ممکن است انتخاب های غذایی مغذی نداشته باشند. این ممکن است خطر عوارض پزشکی مانند بیماری قلبی، سکته مغزی و دیابت نوع ۲ را افزایش دهد.
۴. پیکا
پیکا یک اختلال خوردن است که شامل خوردن چیزهایی می شود که غذا محسوب نمی شوند و ارزش غذایی ندارند. افراد مبتلا به پیکا هوس مواد غیر غذایی مانند یخ، خاک، گچ، صابون، کاغذ، مو، پارچه، پشم، سنگریزه، مواد شوینده لباسشویی یا نشاسته ذرت دارند.
پیکا می تواند در بزرگسالان، کودکان و نوجوانان رخ دهد. این بیماری بیشتر در افراد مبتلا به شرایطی دیده می شود که بر عملکرد روزانه تأثیر می گذارد، از جمله ناتوانی های ذهنی، شرایط رشدی مانند اختلال طیف اوتیسم، و شرایط سلامت روان مانند اسکیزوفرنی. افراد مبتلا به پیکا ممکن است در معرض خطر مسمومیت، عفونت، صدمات روده و کمبودهای غذایی باشند.
بسته به مواد مصرف شده، پیکا ممکن است کشنده باشد. با این حال، برای اینکه این بیماری پیکا در نظر گرفته شود، خوردن مواد غیر خوراکی نباید بخشی از فرهنگ یا مذهب فرد باشد. علاوه بر این، نباید از نظر همسالان فرد، آن را یک عمل قابل قبول اجتماعی در نظر گرفت.
۵. اختلال نشخوار فکری
اختلال نشخوار فکری یکی دیگر از اختلالات خوردن است که به تازگی شناخته شده است. این وضعیتی را توصیف می‌کند که در آن فرد غذایی را که قبلاً جویده و بلعیده است دوباره می‌جوید، دوباره آن را می‌جود و سپس دوباره آن را می‌بلعد یا بیرون می‌ریزد. این نشخوار معمولاً در ۳۰ دقیقه اول پس از غذا رخ می دهد.
این اختلال می تواند در دوران نوزادی، کودکی یا بزرگسالی ایجاد شود. در نوزادان، بین ۳ تا ۱۲ ماهگی ایجاد می شود و اغلب خود به خود ناپدید می شود. کودکان و بزرگسالان مبتلا به این بیماری معمولاً برای رفع آن نیاز به درمان دارند. اگر در نوزادان برطرف نشود، اختلال نشخوار می تواند منجر به کاهش وزن و سوء تغذیه شدید شود که می تواند کشنده باشد.
بزرگسالان مبتلا به این اختلال ممکن است مقدار غذایی که می خورند را محدود کنند، به ویژه در مکان های عمومی. این ممکن است منجر به کاهش وزن و کاهش وزن آن ها شود.
۶. اختلال در مصرف غذا به حالت محدود کننده
اختلال مصرف غذای اجتنابی/ محدودکننده (ARFID) نام جدیدی برای یک اختلال قدیمی است. این اصطلاح جایگزین عبارت «اختلال تغذیه در دوران نوزادی و اوایل کودکی» شده است، تشخیصی که قبلاً برای کودکان زیر ۷ سال اختصاص داشت.
افراد مبتلا به این اختلال به دلیل عدم علاقه به غذا خوردن یا بیزاری از بوها، طعم ها، رنگ ها، بافت ها یا دماهای خاص، دچار اختلال در غذا خوردن می شوند.
علائم رایج ARFID عبارتند از:
- پرهیز یا محدود کردن مصرف غذا که مانع از دریافت کالری یا مواد مغذی کافی می شود.
- عادات غذایی که با عملکردهای اجتماعی معمولی تداخل دارند، مانند غذا خوردن با دیگران
- کاهش وزن یا رشد ضعیف برای سن و قد
- کمبود مواد مغذی یا وابستگی به مکمل ها یا تغذیه لوله ای
توجه به این نکته مهم است که ARFID فراتر از رفتارهای رایج مانند غذا خوردن در کودکان نوپا یا مصرف کمتر غذا در بزرگسالان مسن است. علاوه بر این، شامل پرهیز یا محدودیت غذاها به دلیل در دسترس نبودن یا اعمال مذهبی یا فرهنگی نمی شود.
سایر اختلالات خوردن
علاوه بر شش اختلال خوردن در بالا، سایر اختلالات خوردن کمتر شناخته شده یا کمتر رایج نیز وجود دارد.
این شامل:
- اختلال پاکسازی. افراد مبتلا به اختلال پاکسازی اغلب از رفتارهای پاکسازی مانند استفراغ، ملین ها، دیورتیک ها یا ورزش بیش از حد برای کنترل وزن یا شکل خود استفاده می کنند. با این حال، آن ها پرخوری نمی کنند.
- سندرم خوردن در شب. افراد مبتلا به این سندرم اغلب در شب، اغلب پس از بیدار شدن از خواب، بیش از حد غذا می خورند.
- سایر اختلالات تغذیه یا خوردن مشخص شده (OSFED). در حالی که در DSM-5 یافت نمی شود، این دسته شامل هر شرایط دیگری است که علائمی مشابه علائم اختلال خوردن داشته باشد اما با هیچ یک از اختلالات بالا مطابقت ندارد.
چگونه متوجه می شوید که دچار اختلال خوردن هستید؟
اگر اختلال خوردن دارید، شناسایی این عارضه و درمان زودتر شانس بهبودی شما را افزایش می دهد. آگاهی از علائم و نشانه های هشدار دهنده می تواند به شما کمک کند تصمیم بگیرید که آیا نیاز به کمک دارید یا خیر.
همه علائم یا نشانه‌ها را یکجا نخواهند داشت، اما برخی رفتارها ممکن است نشانه‌ای از مشکل باشد، مانند:
- رفتارها و نگرش هایی که نشان می دهد کاهش وزن، رژیم غذایی، و کنترل غذا به دغدغه های اصلی تبدیل شده اند.
- اشتغال ذهنی به وزن، غذا، کالری، چربی، گرم مصرفی و رژیم غذایی
- امتناع از خوردن برخی غذاها
- ناراحتی با غذا خوردن با دیگران
- آداب خاص غذا خوردن (اجازه ندادن لمس غذاها، خوردن فقط گروه های غذایی خاص)
- نادیده گرفتن وعده های غذایی یا خوردن تنها بخش های کوچک
- رژیم های مکرر یا رژیم های مد روز افراطی
- نگرانی شدید در مورد اندازه، شکل و ظاهر بدن
- چک کردن مکرر در آینه برای نقص های ظاهری
- نوسانات خلقی شدید
اگر شما این علائم را دارید و فکر می کنید ممکن است اختلال خوردن داشته باشید، مهم است که برای کمک با یک متخصص پزشکی تماس بگیرید. تصمیم گیری برای شروع بهبودی اختلال خوردن ممکن است ترسناک یا طاقت فرسا باشد، اما کمک گرفتن از متخصصان پزشکی، گروه های پشتیبانی بهبود اختلال خوردن و جامعه شما می تواند بهبودی را آسان تر کند.
اگر مطمئن نیستید از کجا شروع کنید، می‌توانید برای کمک گرفتن از یک متخصص، روانشناس و یا روانپزشک کمک بگیرید.
کلام آخر
مقوله های بالا به منظور درک بهتری از رایج ترین علائم اختلال خوردن و از بین بردن افسانه ها ی نادرست در مورد آن ها است. اختلالات خوردن شرایط سلامت روانی هستند که معمولاً نیاز به درمان دارند.
همچنین در صورت عدم درمان می توانند به بدن آسیب برسانند. اگر اختلال خوردن دارید یا فردی را می شناسید که ممکن است به آن مبتلا باشد، می توانید از یک متخصص، روانشناس و یا روانپزشک که در زمینه اختلالات خوردن تخصص دارد کمک بگیرید.